Regularny pomiar ciśnienia krwi jest skutecznym sposobem na uniknięcie wielu groźnych chorób. Nadciśnienie tętnicze to choroba, która nierzadko prowadzi do uszkodzeń mózgu, serca, czy nerek. Aby temu zapobiec warto pamiętać o systematycznym pomiarze ciśnienia w warunkach domowych. Zalecenia Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego wskazują na rosnące znaczenie pomiarów domowych w kontroli ciśnienia tętniczego. [1]

Dlaczego warto mierzyć ciśnienie w domu?

Pomiary ciśnienia tętniczego w warunkach domowych zmniejszają  ryzyko wystąpienia reakcji białego fartucha, obserwowanej często podczas pomiaru w gabinecie lekarskim. Codzienne pomiary w warunkach domowych są szczególnie zalecane w tygodniu bezpośrednio poprzedzającym wizytę kontrolną u lekarza. Taki zestaw systematycznych pomiarów stanowi  podstawę ewentualnej modyfikacji leczenia. Samodzielny pomiar ciśnienia w domu jest łatwy do wykonania. Regularne pomiary przyczyniają się do poprawy współpracy miedzy lekarzem a pacjentem, a co za tym idzie poprawiają efektywność leczenia. [2] Warunkiem jest prawidłowa technika pomiaru.

Jakie są zasady prawidłowego pomiaru ciśnienia?

Poznaj 10 zasad prawidłowego pomiaru ciśnienia:

1. Nie wykonuj pomiarów bezpośrednio po posiłku, ćwiczeniach fizycznych lub kąpieli. Przed pomiarem nie należy pić kawy oraz palić tytoniu.
2. Postaraj się mierzyć ciśnienie krwi o tej samej porze każdego dnia.
3. Pamiętaj, aby przed pomiarem odpocząć przez 20 – 30 minut.
4. Usiądź wygodnie na krześle.
5. Postaw stopy płasko na podłodze. Nie krzyżuj nóg.
6. Wyprostuj i oprzyj plecy.
7. Załóż mankiet na ramię (najlepiej lewe), około 1-2 cm powyżej łokcia, na wysokości serca. Mankiet powinien znajdować się bezpośrednio na skórze.
8. Oprzyj przedramię z dłonią skierowaną ku górze na stole tak, aby środek mankietu był na wysokości serca.
9. Włącz ciśnieniomierz i rozpocznij badanie, postępując zgodnie z informacjami zawartymi w dołączonej instrukcji.
10. Podczas pomiaru pozostań nieruchomo i w ciszy.

Podczas pomiaru możesz mieć uczucie, że mankiet robi się ciasny. Jest to normalne i nie należy się tym niepokoić.

Jakich błędów należy unikać przy pomiarze ciśnienia?

Aby Twój pomiar był wiarogodny, musisz w pierwszej kolejności zadbać o odpowiednią pozycję. Jaka jest prawidłowa pozycja przy mierzeniu ciśnienia? Usiądź wygodnie na krześle i oprzyj plecy, najlepiej przy stole.  Nogi powinny być oparte o podłogę. Rozluźnij całe ciało. Twój łokieć powinien być podparty, a mankiet musi znajdować się na wysokości serca. Przy pomiarze ciśnieniomierzem nadgarstkowym Twoje przedramię powinno się znajdować na wysokości serca.

Kolejnym istotnym czynnikiem w czasie pomiaru jest właściwe założenie mankietu.  Dotyczy to zarówno ciśnieniomierzy naramiennych jak i nadgarstkowych. Popełnianym często błędem jest umieszczanie rękawa (mankietu) zbyt nisko lub wysoko. Mankiet w ciśnieniomierzu naramiennym powinniśmy założyć na wysokości około 1,5 cm od łokcia.  W ciśnieniomierzu nadgarstkowym powinien znajdować się w odległości od około 1,5 cm od dłoni. W obu przypadkach mankiet znajdować się na poziomie serca. Dla osób, którym prawidłowe założenie mankietu sprawia problem, dobrym rozwiązaniem będzie kupno ciśnieniomierza z sygnalizacją nieprawidłowego założenia mankietu.

Musisz pamiętać o tym, że mankiet powinno się zakładać na ramię pozbawione odzieży. Ważnym czynnikiem przy prawidłowym pomiarze ciśnienia jest dobór mankietu. Mankiet powinien mieć odpowiedni rozmiar. Nie może być ani za mały, ani za duży gdyż może fałszować wyniki pomiaru. Mankiet za krótki lub za wąski może ściskać nadmiernie ramię lub nadgarstek przez co zawyżać wartości ciśnienia krwi. Z kolei zbyt luźny mankiet może wyniki pomiaru nieprawidłowo obniżać. Dodatkowo należy pamiętać aby wymieniać zużyty mankiet zgodnie z zaleceniami producenta, ponieważ uszkodzenie mechaniczne może wpływać na błędny pomiar. Ważnym elementem jest regularna kalibracja ciśnieniomierza oraz wymiana baterii, tak aby ciśnieniomierz działał jak najdłużej.

Jaki ciśnieniomierz wybrać?

Urządzenia dostępne na rynku różnią się wielkością, sposobem działania i funkcjami dodatkowymi w ciśnieniomierzach. Podstawowy podział ciśnieniomierzy opiera się na sposobie ich działania. [3] Możemy wyróżnić ciśnieniomierze elektroniczne i ciśnieniomierze zegarowe.

Ciśnieniomierze elektroniczne bazują na pomiarze ciśnienia metodą oscylometryczną. W metodzie oscylometrycznej ciśnienie tętnicze jest wyczuwalne za sprawą strumienia krwi, który przepływa pod mankietem i powoduje jego drgania. Dobry ciśnieniomierz naramienny elektroniczny ma również szereg funkcji dodatkowych np. pokazuje arytmię serca, mierzy puls, zapisuje wyniki pomiarów, łączność Bluetooth. Mierzenie ciśnienia ciśnieniomierzem automatycznym jest bardzo proste, gdyż większość pracy wykonuje za nas ciśnieniomierz.

Ciśnieniomierze zegarowe to tradycyjne urządzenia, które nie zawierają elementów elektronicznych. Jest to sprzęt , który wykorzystuje do pomiaru mechanizm sprężynowy oraz metodę osłuchową  (Korotkowa). Ciśnieniomierze zegarowe są trudniejsze w obsłudze, przez co zazwyczaj wybierane w gabinetach lekarskich.

Jaki ciśnieniomierz jest najlepszy?

Przed zakupem ciśnieniomierza warto się zastanowić kto będzie go używał. Jeśli z ciśnieniomierza będzie korzystała osoba starsza, warto wybrać model z dużym ekranem. Jeśli osoba jest bardzo szczupła lub wręcz przeciwnie otyła, warto zastanowić się nad doborem mankietu w rozmiarze S, lub w rozmiarze L. Przed zakupem warto się zastanowić ile osób będzie korzystało z ciśnieniomierza, aby wybrać taki który ma odpowiednią pamięć. 

 Źródła:

[1] Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym — 2019 rok Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego str. 6

[2] Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym — 2019 rok Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego str. 6

[3] https://medyczny-blog.pl/jak-wybrac-aparat-do-mierzenia-cisnienia-krwi  dostęp z dnia 21.04.2022 r.